Z artykułu dowiesz się: 🔹 Jaki wybrać mikrofon i dlaczego? 🔹 Jak go podłączyć i ustawić? 🔹 Jakie są niezbędne dodatki? 🔹 Ile kosztują przykładowe rozwiązania?
Praca zdalna to obecnie niezbędny wymóg w wielu branżach i najpewniej zostanie stałym elementem naszego życia także po pandemii. Większość z nas została z musu twórcami z małym studio w domu. Jednak nie każdy ma doświadczenie w produkcji materiałów audiowizualnych. Dlatego też często ich jakość odbiega od standardów i ma negatywny wpływ na wizerunek twórcy. Jaka to przyjemność słuchać kogoś, kogo ledwo słychać?
Na szczęście na rynku jest dużo rozwiązań tego problemu, a ten artykuł będzie Twoim przewodnikiem. Pisałem go z myślą o kimś, kto nic nie wie o realizacji dźwięku, ale dla dociekliwych zamieściłem trochę więcej teorii na samym końcu.
To nie wystarczy kupić słuchawki z mikrofonem?
Fizyki się nie oszuka i aby uzyskać dobry dźwięk głosu, niezbędny jest mikrofon większy niż ten w telefonie albo przy słuchawkach. O ile rozwiązania w stylu AirPods sprawdzą się przy krótkich wypowiedziach, to słuchanie dłuższego wykładu albo webinaru może męczyć słuchaczy.
Przy nagrywaniu głosu bardzo ważny jest też niski poziom szumu, które generuje elektronika. Tutaj zdecydowana większość tanich tak zwanych mikrofonów USB nie zdaje egzaminu. Mają one wbudowaną w sobie całą niezbędną elektronikę, ale zwykle jest ona niskiej jakości i generują szum, którego bardzo ciężko się pozbyć. Czasami jest to wręcz niemożliwe.
Lepszym rozwiązaniem jest osobny zakup mikrofonu i sprzętu przetwarzającego sygnał z mikrofonu na sygnał cyfrowy — interface audio. Podłącza się go pomiędzy mikrofonem a komputerem. Posiadanie osobnego interface ma dużą zaletę — możesz później podpinać do niego różne mikrofony i na dłuższą metę wychodzi to dużo taniej.
Rodzaje mikrofonów
Mikrofon dynamiczny
Jest to najpopularniejszy rodzaj mikrofonu, który każdy na pewno widział. Używany zwykle na scenach, gdzie często jest trzymany w ręce. W przypadku domowych nagrań może być optymalnym rozwiązaniem. Niektórzy uważają, że ustępuje jakością dźwięku mikrofonom pojemnościowym i jest to prawda — ale co z tego? Nie jest to wielka różnica. Mikrofonów dynamicznych używali w studiu tacy wykonawcy jak U2, Metallica, AC/DC i Michael Jackson. Sprzedali oni miliony płyt i nikt nie robił reklamacji albumu z powodu niskiej jakości głosu. Inny przykład: mikrofon dynamiczny Shure SM7B jest absolutnym standardem w każdej rozgłośni radiowej i też nikt nie narzeka na jakość dźwięku w RMF albo w Trójce. Zalety:
— Słabo zbiera dźwięki otoczenia, dlatego można go używać przy słabej akustyce.
— Niska cena.
Wady:
— Trzeba go używać maksymalnie 10 centymetrów od ust. Polecam modele: Shure SM58, Shure Beta58, Shure SM7B. W poniższym filmie możesz usłyszeć użycie mikrofonu dynamicznego (Shure SM58) w praktyce. Przy okazji możesz usłyszeć różnicę w jakości dźwięku w porównaniu do mikrofonu od słuchawek telefonu.
Mikrofon krawatowy
Zwany także klipsem albo lavalier. Używany w każdym studio telewizyjnym, ponieważ pozwala swobodnie się poruszać. Tak swobodnie, że niektórzy się zapominają i idą z nim... do łazienki lub mówią rzeczy, które powinny pozostać prywatne.
Nie brzmi tak dobrze, jak inne mikrofony, ale wygoda używania go często okazuje się decydująca. Sprawdza się też przy nagrywaniu ludzi nieobeznanych z pracą z mikrofonem — nie ma zagrożenia, że zbytnio się od niego odsuną.
Mocno zbiera dźwięk pomieszczenia, dlatego warto go używać w większych przestrzeniach. Ponadto mocno na nim słychać szuranie ubraniem i biżuterią. Zalety:
— Swoboda w używaniu.
— "Chodzi" razem z nagrywaną osobą.
— Nie zasłania twarzy.
Wady:
— Zbiera dźwięk pomieszczenia.
— Średnia jakość dźwięku.
— Ma delikatną konstrukcję. Polecam modele: Rode Lavalier, Sony ECM-77B. Mikrofon shotgun
Mikrofon używany często w produkcji filmowej, gdzie jest trzymany na tyczce lub zamontowany na kamerach. Bardzo precyzyjnie zbiera dźwięk, dzięki czemu sprawdza się w dużym hałasie, przykładowo na ulicy lub evencie. Jednocześnie jego największa zaleta jest jego największą wadą — zawsze musi być precyzyjnie nakierowany na źródło dźwięku. Dlatego właśnie obsługuje go realizator dźwięku ze słuchawkami na uszach, który na bieżąco poprawia jego ustawienie.
Można go stosować w nagraniach domowych, ale wtedy trzeba pamiętać o tym, aby był cały czas nakierowany na nasze usta. Wystarczy odsunąć głowę parędziesiąt centymetrów na bok i mikrofon przestanie nas "słyszeć".
Na zdjęciu obok możesz zobaczyć poprawne użycie mikrofonu shotgun w przypadku wywiadu — osoba nagrywana siedzi i nie ma możliwości się od niego odsunąć. Polecam modele: linia Rode NTG, Audio-Technica AT875R, Sennheiser MKH 416.
Mikrofon pojemnościowy
Mikrofon pojemnościowy to standard używany w każdym studio na świecie. Pozwala nagrać największa ilość detali, pełne brzmienie i odpowiedź pomieszczenia. Niejedno nagranie orkiestry symfonicznej (ponad 60 instrumentów) powstało przy użyciu tylko dwóch takich mikrofonów na sali koncertowej. Jest to także standard w przypadku nagrań profesjonalnych dubbingów.
Zalety:
— Najwyższa jakość nagranego dźwięku.
— Nie trzeba go trzymać blisko ust.
— Mocno zbiera dźwięk pomieszczenia.
Wady:
— Mocno zbiera dźwięk pomieszczenia.
— Wymaga zasilania phantom 48V.
— Najdroższy rodzaj mikrofonu.
Polecam modele: RODE NT-1a, Audio-Technica AT2020, AKG C414.
Niezbędnik do mikrofonu pojemnościowego: Pop-filter
Przyłóż rękę do ust i powiedz głośno POMIDOR, PUŁTUSK, PULPA. Czujesz ten strzał powietrza przy mówieniu głoski P? Nasz aparat mowy jest tak zbudowany, że „strzela” powietrzem przy spółgłoskach zwartych. Żaden mikrofon nie lubi takiego strzału energii i dlatego mocuje się pomiędzy ustami a mikrofonem POP-Filter. Jest to materiał, który te strzały powietrza zatrzymuje i zapobiega powstawaniu brzydkich dźwięków w nagraniu. Przy używaniu czułych mikrofonów pojemnościowych taki filtr jest niezbędny.
Na rynku jest dużo filtrów w różnych cenach, ale równie dobrze działają… rajstopy rozciągnięte na drutach albo doskonale już wszystkim znana maseczka chirurgiczna. Jeden z najważniejszych polskich zespołów rockowych nagrał cały swój debiutancki album, używając skarpety na mikrofonie. Dlatego nie musisz tutaj inwestować dużych pieniędzy, wystarczy jakikolwiek POP-filter.
Poprawne użycie pop-filtra i mikrofonu pojemnościowego w praktyce:
Wybierz mikrofon pod pomieszczenie.
Głównym argumentem do wyboru rodzaju mikrofonu powinno być miejsce, w którym będziesz nagrywać. Jeżeli mamy duże, dobrze wytłumione i brzmiące pomieszczenie, to mikrofon pojemnościowy da Ci najlepszą jakość dźwięku. W takim pomieszczeniu sprawdzi się także mikrofon krawatowy. Dużym błędem jest kupowanie takich mikrofonów do zwykłych pokoi czy biur. W amatorskich warunkach mikrofon dynamiczny jest najlepszym wyjściem.
Jak poprawić akustykę pomieszczenia?
Pogłos Pogłos to nic innego jak energia twojego głosu, która odbiła się do innej powierzchni i wróciła do twojego mikrofonu. Na pustyni albo na morzu nie ma pogłosu — dźwięk nie ma się od czego odbić. Gładkie ściany w małym pomieszczeniu to najgorszy wróg dobrego dźwięku. Jeżeli użyjesz w takim miejscu mikrofonu pojemnościowego albo krawatowego, to twój głos bedzie ciężki do zrozumienia i nieprzyjemny w odbiorze.
Dźwięk powinno się nagrywać jak najdalej od ścian, a najlepiej — wytłumić pomieszczenie. Wytłumienie i adaptacja akustyczna pomieszczenia Dźwięk to energia, która może zostać pochłonięta przez niegładkie i ciężkie powierzchnie takie jak drewno, książki, materace, kotary.
Z półprofesjonalnych rozwiązań doskonale sprawdzą się panele akustyczne z wełny mineralnej. Wystarczy je powiesić na ścianie lub zamontować na statywie i można nagrywać praktycznie wszędzie. Sam trzymam takie dwa pod łóżkiem. Dzięki temu mam mobilne studio nagrań, bo zdarza nam się nagrywać klientów w najróżniejszych okolicznościach. Panele warto ustawiać jak najbliżej nagrywanej osoby. Przy produkcji video - tuż za kadrem. Nasze ciało dobrze pochłania dźwięk, dlatego w pierwszej kolejności ustawił bym panel akustyczny tuż przed głową albo od strony najbliższej ściany.
Każde pomieszczenie jest inne, dlatego musisz poeksperymentować. Ustawienia na dobry początek:
Więcej informacji o tym jak rozchodzi się dźwięk znajdziesz w poniższym filmie.
Interface audio
Interface audio to małe urządzenie, które zmienia mikrofnowy sygnał elektryczny na przyjazny dla komputera cyfrowy. Z jednej strony podłączasz do niego mikrofon za pomocą kabla mikrofonowego XLR, z drugiej komputer za pomocą kabla USB. Na potrzeby nagrywania głosu wystarczy najprostszy interface, z jednym wejściem na mikrofon.
Interface audio może mieć różny kształt, ale każdy spełnia tą samą funkcję.
Gałki i przełączniki na każdym z nich działają tak samo:
- Gain/Input Gain ustawia poziom nagrywanego głosu. - Wskaźnik przesteru (Clip) pokazuje czy sygnał nie jest za mocny. - Włącznik Phantom power 48V włącza zasilanie, które jest niezbędne do działania mikrofonów pojemnościowych. - Przełącznik Line/Mic przełącza między ustawieniami pod mikrofon (słaby sygnał) lub z innego źródła (klawisze, gitara itd.) - Main Out/Monitor/Volume to głośność na podłączonych głośnikach. - Headphone volume to głośność na podłączonych słuchawkach.
Polecam modele: Zoom U-22, Focusrite Scarlett Solo, Apogee One.
Uważaj na przester
Każdy mikrofon wytwarza sygnał o różnej sile, który zależy też od głośności nagrywanego dźwięku. Inną moc daje szept, a inną krzyk.
Przester to sytuacja, kiedy interface dostaje za duży sygnał i nie jest w stanie go czysto przetworzyć. Jest to nie do usunięcia i dyskwalifikuje nagranie to dalszego użycia.
Jak uniknąć przesteru? Każdy Interface audio powinien mieć gałkę GAIN (wzmocnienie) która pozwala ustawić poziom nagrywanego sygnału i wzkaźnik przesteru - czerwona lampka, wskaźnik CLIP itd.
Bardzo ważne jest, żeby nagrywany głos nie był ani za cichy (słabo słychać i nagrywa się dużo szumów) ani za głośny (pojawia się przester). Znajdź moment, kiedy pojawia się przester przy głośniejszej mowie a potem skręć GAIN o około 20%.
Jaki jest najprostszy sposób na świetny dźwięk i film?
Cezary Pazura, Grzegorz Turnau, Kwiat Jabłoni, Wojciech Waglewski, Kuba Sienkiewicz, Nick Sinckler, Robert Makłowicz, Zbigniew Wodecki - to nasi klienci. Pracowaliśmy z sukcesem z najbardziej wymagającymi. Sprawdź nasze portfolio i napisz do nas, a uzyskasz świetny film z najwyższą jakością dźwięku. Zapewniamy także konsultacje, jeżeli chcesz stworzyć rozwiązanie u siebie.
Jak to wszystko podłączyć?
Przykładowe zestawy do nagrań
500zł: Na dobry początek
Mikrofon Audio Technica ATR 2100X USB-C - 410zł Statyw biurkowy do mikrofonu - ok. 50zł Pop filter - ok. 30zł Podstawowy zestaw, który pozwoli ci uzyskać dobry dźwięk do webinaru, podcastu lub pracy zdalnej. Mikrofon Audio Technica ATR 2100X USB-C to najtańsza sensowna opcja mikrofonu na USB, jaką znalazłem. Jest to jednocześnie mikrofon dynamiczny, dlatego na początek może być dobrym wyborem, ponieważ daje najlepsze wyniki w niewytłumionym pomieszczeniu. Nie nagrywałbym jednak na nim audiobooka lub dubbingu. 2.000zł: Zestaw półprofesjonalny Mikrofon Rode Procaster - 800zł Interface audio Focusrite Scarlett Solo - 450zł Kabel mikrofonowy - ok. 50zł Statyw biurkowy do mikrofonu - ok. 50zł Dwa panele akustyczne - ok. 300zł Dwa statywy na panele - ok. 300zł Jest to zestaw, który często można spotkać u początkujących radiostacji i lektorów.
4.000-8.000zł: Zestaw profesjonalny Interface audio Apogee One - 1300zł Mikrofon Shure SM7B (dynamiczny) 1700zł lub RODE NT-1 (pojemnościowy) 1000zł Statyw biurkowy Rode PSA1 - 400zł Kabel mikrofonowy - ok. 50zł Adaptacja akustyczna pomieszczenia od 1000zł lub Isovox Mobile Vocal Booth za 4000zł. Jest to już całkowicie profesjonalny zestaw, swobodnie konkurujący ze studiami nagrań. Dużo zależy od akustyki pomieszczenia, dlatego tańszym i prostszym rozwiązaniem może okazać się Isovox Mobile Vocal Booth — o ile nie wywołuje w tobie poczucia klaustrofobii.
Dla dociekliwych: jak to dokładnie działa?
Energia dźwięku→sygnał elektryczny Co to jest dźwięk? Dla uproszczenia będziemy nazywać go energią Twojego głosu. Energia ta porusza powietrzem tak, jak wrzucenie kamienia do wody wytwarza falę. Można to doskonale zobaczyć na poniższym filmie.
Każdy mikrofon na świecie to nic innego jak urządzenie, które zamienia energię dźwięku w sygnał elektryczny. Dzięki temu można ten sygnał dalej obrabiać, w tym wzmacniać za pomocą wzmacniaczy i głośników. Współczesny mikrofon stworzył w 1876 roku Emilie Berliner i od tego czasu (ponad 140 lat temu!) działa on na tej samej zasadzie.
Sygnał elektryczny→sygnał cyfrowy i dalsza obróbka Dzisiaj działamy w sferze cyfrowej i wszystko prędzej czy później sprowadza się do ciągu jedynek i zer. Sygnal cyfrowy tworzy adapter analogowy-cyfrowy, który znajduje się w każdym interface audio.
Poprawiamy nagranie. Komputer zapisuje sygnał cyfrowy w swojej pamięci, dzięki czemu możesz go dalej wysyłać i z nim pracować. Jeżeli chcesz jeszcze bardziej poprawić brzmienie swojego głosu, to wtedy musisz zastosować kompresję i equalizację. Podstawy tych działań są wytłumaczone w poniższych filmach.
Uzyskaj świetny film z wysokiej jakości dźwiękiem.
Artykuł napisał:
Kuba Gołębiowski | CEO & Marketing Specialist w Rek House
Główny specjalista od marketingu w Rek House i prezes firmy. Odpowiada za koncepcję, dobór narzędzi marketingowych i zarządzanie firmą.
Doświadczony w budowaniu i zarządzaniu zespołami zajmującymi się budowaniem marki, marketingiem internetowym, eventami, produkcją filmową i stronami internetowymi.
Współpracował z takimi markami jak Artis Wellness Club, Edunation, Enea, Kwiat Jabłoni, Korporacja KGL, Motel One, Perfect Gym, Primark, Warsaw Security Forum. Oprócz pracy z dużymi markami uwielbia budować nowe od podstaw.
Pasjonat nauki, historii, żeglarstwa, muzyki i ekonomii behawioralnej.
Więcej informacji o Kubie znajdziesz klikając tutaj.
Comments